1
Verdiepingssessie werkgeversbijeenkomstenUitwerking pensioenakkoord naar een nieuwe regeling
2
Actualiteiten en wijzigingen 2013, 2014 en 2015
•2013
–Kerncijfers ABP en actualiteit
•2014
–Beperking fiscale ruimte pensioenopbouw (Witteveen)
•2015
–Maatregelen uit Regeerakkoord
–Nieuw pensioencontract: nominaal vs reëel
–Nieuw financieel toezichtskader (FTK)
3
3
Kerncijfers ultimo 2012
•Aantal deelnemers: Totaal 2.810.000 mln.
–Gepensioneerden: 780.000
•Ouderdomspensioen (incl. vroegpensioen) 529.000
•Nabestaandenpensioen 202.000
•Arbeidsongeschiktheidspensioen 49.000
•
–Slapers:913.000
–Actieven: 1.117.000
•Bezittingen: 281 miljard
•Verplichtingen (obv 3-mnds rente van 2,43%):292,2 miljard (nog zonder korting)
•Dekkingsgraad:96,2%
•Indexatieachterstand9,0%
•Premiegrondslag:circa 35 miljard
•Jaarlijkse premiebijdrage:circa 9,9 miljard (inclusief VPL inkoop)
•Jaarlijkse pensioenuitkering:circa 8,6 miljard
4
Persbericht 1 februari 2013
Verlaging pensioen met 0,5% per 1 april 2013 definitief
Mogelijk aanvullende verlaging 2014 van 1,6%
Bezittingen nemen in 2012 toe met 35 miljard euro (rendement 13,7%)
Waardering pensioenverplichtingen stijgt met 31 miljard euro
Dekkingsgraad ultimo 2012 96%
Langer leven heeft effect op dekkingsgraad van -1,8%
5
Recente en verwachte ontwikkeling dekkingsgraadconsequenties van een aantal maatregelen
verwacht tekort
eind 2013: 1,6%
6
Premies 2012 en 2013
Premies ABP burgers (in procenten)
Premie2012
Premie2013
Premie WG2013
Premie WN2013
OP/NP (exclusief herstelopslag)
20,9
21,9
Herstelopslag
3,2
3,2
Extra opslag tbv OP/NP voor bijdrage aan herstel
0,3
Subtotaal
24,1
25,4
17,78
7,62
Anw-compensatie (incl opslag voor bijdrage aan herstel)
0,3
0,3
0,075
0,225
AOP (gemiddeld, incl opslag voor bijdrage aan herstel)
0,3
0,4
0,3
0,1
Totaal
24,7
26,1
18,2
7,9
Totaal (uitgedrukt in salaris)
19,2
20,1
14,0
6,1
VPL premie (uitgedrukt in salaris)
3,9
4,0
1,6
2,4
7
2014
Beperking fiscale ruimte pensioenopbouw (Witteveen)
8
Nieuw fiscaal kader 2014
•Fiscaal kader (Witteveen): wijziging vanaf 1 januari 2014
•bepaalt fiscale ruimte voor toekomstige pensioenopbouw
•verhoging pensioenrichtleeftijd van 65 jaar → 67 jaar
•verlaging opbouwpercentage met 0,1%
–voor ABP (lage franchise) van 2,05% naar 1,95%
•vernauwing totale fiscale ruimte pensioenopbouw ± 18%
2014
9
2015
Maatregelen uit Regeerakkoord
10
Maatregelen Regeerakkoord 2015?
•Verdere beperking fiscaal kader (Witteveen)
–aftopping inkomensniveau tot € 100.000,-
–verlaging maximaal opbouwpercentage met 0,4%
•Overige maatregelen
–(versnelde) verhoging AOW-leeftijd
–overbruggingsregeling
–doorwerkbonus
–partnertoeslag
–AOW tegemoetkoming, …
2015
11
Aftopping inkomensniveau tot € 100.000,-
•Boven inkomensniveau van € 100.000 kan niet langerfiscaal gefaciliteerd voor aanvullend pensioen wordengespaard
–Geldt zowel voor pensioenopbouw in 2e als 3e pijler
–Betekent de facto een maximum pensioengevend salaris van€ 100.000,-
–Betreft ca. 1 tot 1,5% van de huidige ABP actieven populatie
•Risico’s:
–Volgende verlaging van maximaal pensioengevend salarismakkelijker
–Draagvlak collectieve regeling wordt kleiner
2015
12
Pensioenopbouw na 40 dienstjaren in euro’s van nu
Huidig
2013
Witteveen
2014
Witteveen2015
Salarissen
10.940
2,05%
10.940
1,95%
10.940
1,55%
€20.000
€7.429
€7.067
€5.617
€25.000
€11.529
€10.967
€8.717
€32.500
€17.679
€16.817
€13.367
€40.000
€23.829
€22.667
€18.017
€52.500
€34.079
€32.417
€25.767
€60.000
€40.229
€38.267
€30.417
Gevolgen ABP regeling
2015
13
Gevolgen ABP regeling
•Pensioenopbouw daalt dus in totaal met bijna 25%
–van 2,05% naar 1,55%
•Bovendien gaat pensioenleeftijd van 65 naar 67 jaar
–hierdoor daalt de waarde nieuwe pensioenaanspraken met ca. 12%
•Berekeningen gaan uit van 40 jaar opbouw, maar:
–gemiddelde pensioenopbouw binnen ABP is 28 jaar (en dalend)
–dus 28 x 1,55 = 43% van gemiddeld salaris
–komt overeen met ongeveer 30% van eindloon
•Raakt vooral jongeren, die aan het begin van de opbouw staan…
2015
14
Gevolgen voor premie?
•lagere ruimte in fiscaal maximale opbouw hoeft nietéén op één te leiden tot lagere premie,
•bijvoorbeeld vanwege:
–versterking financiële positie
→ verhoging zekerheid alle deelnemers, oud en jong
–verbetering pensioenregeling
•verbetering partnerpensioen
–(5/14 → 5/7, risicobasis 65- → kapitaalgedekt 65-)
•onvoorwaardelijke indexatie actieven
→ verhoging ambitie/zekerheid actieven
–………………..
2015
15
2015
Nieuw pensioencontract: nominaal vs reëel
Nieuw financieel toezichtskader (FTK)
16
Naar een nieuw pensioencontract
Zekerheid
Zekerheid
Ambitie
Ambitie
Onaanvaardbaarpremieniveau
Acceptabelpremieniveau
Perceptie t.a.v. huidigcontract
2015
17
Nominaal contract
Voorwaardelijke
indexatie
Nominale aanspraak “harder”dan toekomstige indexatie
Reëel contract
Voorwaardelijke
aanspraak
Binnen aanspraak geen verschiltussen nominale opbouw en indexatie
Ambitie
aanspraak
Onvoorwaardelijke
2015
18
18
Reëel contract
Nominaal contract
Zekerheid
Indexatie-
achterstand
Indexatie-
achterstand
2015
19
19
Tussenstap: van huidig naar nieuw nominaal contract
In nieuw FTK in elk geval overgang naar een aangepastnominaal pensioencontract.
Interpretaties obv hoofdlijnen nota FTK (30 mei 2012)
Overeenkomsten met huidig contract:
Waardering verplichtingen met risicovrije rentecurve
Afstempelen blijft ultimum remedium
Premiestelling o.b.v. maximaal 10-jaars gemiddelde rente +solvabiliteitsopslag
2015
20
20
Verschillen (o.b.v. hoofdlijnennotitie):
Compleet contract, zowel bij lage als hoge dekkingsgraden
Hoger vereist eigen vermogen (van ca. 125% naar ca. 130%)
Introductie normdekkingsgraad (=100% reëel)
Afschaffen premiedemping o.b.v. verwacht rendement
Strenger herstelplan (“kruiend ijs”), mogelijk grotere schokken
12-maands middeling dekkingsgraad ipv 3-maands middelingrente
Tussenstap: van huidig naar nieuw nominaal contract
2015
21
21
Nieuw nominaal en reëel contract: vergelijking
Nieuw nominaal contract
Nominaal sturen en indexatie
•Nominale thermometer
•Rekenrente VPV: risicovrije RTS + UFR
•Hogere verplichte buffer (± 5%-punt)
•Volledige indexatie bij 100% reëel
Transparantie over risico’s
•Complete indexatiestaffel
•Communicatie over koopkracht enrisico’s
Reëel contract
Reëel sturen en indexatie
•Reële thermometer
•Rekenrente VPV: risicovrije RTS +UFR + looptijdafhankelijke risico-opslag + indexatieafslag
Transparantie over risico’s
•Evenredige spreiding schokken
•Communicatie over koopkracht enrisico’s
2015
22
22
Nieuw nominaal en reëel contract: vergelijking (2)
Nieuw nominaal contract
Verwerking schokken
•Onder 105%: binnen 3jr herstel
•Onder ± 130%: binnen 15jr herstel
•Nieuwe schokken binnen lopendherstelplan (geldt in feite ook voorhuidig nominaal contract)
Verwerking levensverwachting
•Optioneel voor bestaande en nieuweopbouw
Reëel contract
Verwerking schokken
•Spreidingsperiode max. 10 jaar
•Nieuwe schokken opnieuw gespreid
•Geen staffel mogelijk
Verwerking levensverwachting
•Verplicht voor bestaande en nieuweopbouw
2015
23
23
Nieuw nominaal en reëel contract: vergelijking (3)
Nieuw nominaal contract
Premiestelling
•Uitgangspunt: stabiliteit
•Kostendekkende premie
•Basis: maximaal 10-jaarsgemiddelde risicovrije rente plussolvabiliteitsopslag
Reëel contract
Premiestelling
•Uitgangspunt: stabiliteit
•Kostendekkende premie
•Basis: maximaal 10-jaarsgemiddelde risicovrije rente minusindexatieafslag, plus risico-opslag,plus solvabiliteitsopslag
•Premiestelling nog onduidelijk in hoofdlijnennota
•In principe arbitragevrij tussen reëel en nominaal contract
bij vergelijkbare ambitie vergelijkbare premie
2015
24
24
Cruciale vraag: welk aspect van de nieuwe contracten heeft het grootsteeffect op de uitkomsten?
• Het stuurinstrument (reëel of nominaal)
• De striktheid van de herstelplannen
• De hoogte van de egalisatiereserve / buffers
Strikte herstelplanregels in de hoofdlijnennotitie hebben belangrijke impact
2015
Nieuw nominaal en reëel contract: vergelijking (4)
25
25
Het nieuwe pensioencontract:zekerheid en generatie-effecten
Mogelijke definities zekerheid:
• Spreiding pensioenresultaat
• Kans op afstempelen en mate van afstempelen
• Kans op volledige indexatie
• Kans op een vervangingswaarde lager dan X%
• Kans op grote verschillen tussen generaties
• …
2015
26
Nieuw FTK: discontovoet
•Nominaal:
risicovrije RTS + UFR 20-60
•RTS = rentetermijnstructuur
•UFR = Ultimate Forward Rate(toegroeiend naar 4,2%)
–Observatie: het renteniveau van 4,2%wordt niet bereikt
•Reëel:
risicovrije RTS + UFR 20-60
+ risico-opslag – indexatieafslag
Indicatief:
•risico-opslag oplopend tot ca. 1,5%
•indexatieafslag = bijv. 2,5%
–door vaste indexatieafslag blijft reëlediscontovoet in feite nominaal !
RTS
RTS + UFR
2015
27
Nieuw FTK, Aanpassingsmechanismen
LAM (levensverwachtingsaanpassingsmechanisme)
•nominaal contract: optioneel
•reëel contract: verplicht
Doel:
stijgende levensverwachting leidt niet tot hogere premies of lagere dekkingsgraad
Middel:
aanpassing pensioenen (aanspraken en opbouw) bij wijziging van levensverwachting
aanspraken worden ‘zachter’ (of minder onvoorwaardelijk)
2015
28
Nieuw FTK, Aanpassingsmechanismen
RAM (rendementsaanpassingsmechanisme)
•alleen bij reëel contract
Doel: financiële schokken absorberen
Middel: schokken direct verwerken in pensioenen (opbouw en uitkeringen)
reële dekkingsgraad is altijd 100%
–mogelijkheid om max. 10 jaar te spreiden
–nieuwe schok mag weer over volgende periode worden verspreid
–via egalisatiereserve extra demping mogelijk
aanspraken worden ‘zacht’ (of voorwaardelijk)
2015
29
Invaren
•Inbrengen bestaande aanspraken in nieuw contract
•Alleen relevant indien fonds overstapt op nieuw reëel contract
–of bij LAM voor bestaande pensioenen in nominaal contract
•Zonder invaren duurt het jaren voordat nieuw contract effect heeft (ABPheeft ca. € 280 mld pensioen in oud contract, jaarlijkse pensioenopbouwca. € 7 mld)
•Bestaande pensioenen wijzigen van karakter door invaren
–“onvoorwaardelijke” pensioenen worden voorwaardelijk
–invaren maakt inbreuk op eigendomsrecht, echter gerechtvaardigd dooralgemeen belang
•Kabinet biedt mogelijkheid (maar geen wettelijk kader) voor socialepartners om collectief (op fondsniveau) in te varen
•Pensioenfondsen moeten eigen kritische afweging maken
Pilot SZW met PfZW, ABP zit in klankbordgroep met 7 andere pf-en
2015
30
ABP’s opvattingen bij nieuw pensioencontract
•realistische keuze tussen nominaal en reëel
–veel dient nog nader ingevuld te worden
–(pensioen)resultaten hangen sterk af van uitgangspunten en parameters
•passende discontovoet
–voor nominaal en reëel contract
•verplichte invoering LAM (ook voor het nominaal contract)
–generatieneutraal stelsel met evenwichtige verdeling lasten vanlanger leven
•beperking juridische risico’s bij invaren
–bijvoorbeeld door wettelijke verplichting
•minder mechanisch reëel contract
–mogelijkheid om te sturen op (reële) ambitie (“geheugen”)
–staffels mogelijk
2015
31
![MP900315598[1]](data/images/img28.jpg)
Vragen?