Monohybride kruisingen
Van Johann Mendel tot…..
Johann Mendel
•Werkte in kloostertuin
•Voerde kruisingen uit bij erwten
•Bestudeerde de overerving van eigenschappenvan erwten
• wetten van Mendel
•Na Mendel:
•veel over genetica geleerd door bananenvliegjes
•Gemakkelijk :
•4 paar homologe chromosomen
Monohybride kruising
Het dominante gen is ‘sterker’ dan het recessieve gen.
Het recessieve gen komt niet tot uiting in het fenotype als hetorganisme heterozygoot is voor die eigenschap
Dominant = R (hier: roze)
Recessief = r (hier: wit)
P= Parentes /ouders
F1 = Filii/ volgendegeneratie
F2 = daaropvolgendegeneratie
GenotypeFenotype
RR x rr (beiden homozygoot)
Rr(100% heterozygoot)
Monohybride kruising
R
R
r
r
Rr
Rr
Rr
Rr
Gameten
Gameten
Genotypennakomelingen
GenotypeFenotype
Rr (100% heterozygoot)
??
R
r
R
r
RR
Rr
Rr
rr
Homozygoot of heterozygoot?
–Niet te zien
• terugkruisen met homozygoot recessieve
•R?x rr P
•
• F1
•Of F1
x
Rr
Rr
rr
P was Rr
P was RR
kruisingen
•Dominante kruising
Intermediaire kruising
F2
F2
overerving bij mensen
•Haarkleur
•geslacht
•aandoening
.
intermediaire kenmerken
•Intermediair fenotype:de beide genen vooreen eigenschap zijneven ‘sterk’. Geen vanbeide genen isrecessief: ze komen alseen mengvorm in hetfenotype tot uiting
•Schrijfwijze:
•AzAz = zwart fenotype
•AwAw = wit fenotype
•AzAw = grijs fenotype
Co-dominant: beide genen komen inhet fenotype tot uiting (hier:zwart/wit gespikkelde kippen)
Eerste mendelwet: Als men twee homozygoteindividuen die slechts in 1 kenmerk verschillen kruist,zijn in de eerste generatie alle nakomelingen gelijk aanelkaar.
Tweede mendelwet: Bij kruising van individuen uit deF1-generatie, bekomen uit homozygote ouders,ontstaan in de F2-generatie nakomelingen met eenverschillend fenotype. er is echter een vastegetallenverhouding van 3:1 in het geval van dominant-recessieve overerving en 1:2:1 in geval vancodominante overerving.
Wetten van Mendel
kruisingsvraagstukken
•Zwart A
•Rood a
•Zwartharige koe AA x roodharige stier aa
•Kruisingen F1?
•F2 hoe groot is de kans dat een kalf eenbepaalde haarkleur heeft?
PF1 F2
•2 soorten gameten mogelijke per dier Aa
•Kruisingen tussen 2 Aa-dieren
•Fenotype :
• ¾ zwart ¼ rood
F2
=genotype
kruisingsschema
Ogenkleur ( 1 genenpaar in 3 allelen)
bruin en groen
bruin en blauw
groen en blauw
blauw en blauw
bruin en groen
bruin en groenbruin en groen
bruin en blauwbruin en groen
groen en blauwbruin en groen
blauw en blauwbruin en groen
bruin en blauw
bruin en groenbruin en blauw
bruin en blauwbruin en blauw
groen en blauwbruin en blauw
blauw en blauwbruin en blauw
groen en blauw
bruin en groengroen en blauw
bruin en blauwgroen en blauw
groen en blauwgroen en blauw
blauw en blauwgroen en blauw
Blauw en blauw
bruin en groenblauw en blauw
bruin en blauwblauw en blauw
groen en blauwblauw en blauw
blauw en blauwblauw en blauw
Onvolledig dominant: bij een eigenschap komt het recessieve gen toch enigszins tot uiting
2 erfelijke eigenschappen
Nieuwenakomelingen
Nieuwefenotypen
Geen nieuwesoorten
Gele gerimpelde erwtx groene ronde erwt
Wat ga ik krijgen bij deze kruising?
X
?
3 erfelijke eigenschappen,zowel bij ♀ als ♂
Ingewikkeld maar uit terekenen
P
zwart rus
x
Rood/goudsatijn
zwart
aaBBccEEPPSaSa
aabbCCeePpsasa
>>
F1
aaBbCcEePpSasa
F2
CE
Ce
cE
ce
9
zwart
CE
CCEE
CCEe
CcEE
CcEe
3
zwart-rus
Ce
CCEe
CCee
CcEe
Ccee
3
bruin
cE
CCEE
CcEe
ccEE
ccEe
1
rood-rus
ce
CcEe
Ccee
ccEe
ccee
BCE
Bce
BCe
BcE
bCE
bCe
bcE
bce
BCE
BBCCEE
BBCcEe
BBCcEe
BBCcEE
BbCCEE
BbCCEe
BbCcEE
BbCcEe
Bce
BBCcEe
BBccee
BBCcee
BBccEe
BbCcEe
BbCcee
BbccEe
Bbccee
BCe
BBCCEe
BBCcee
BBCCee
BBCcEe
BbCCEe
BbCcee
BbCcEe
BbCcee
BcE
BBCcEE
BBccEe
BBCcEe
BBccEE
BbCcEE
BbCcEe
BbccEE
BbccEe
bCE
BbCCEE
BbCcEe
BbCCEe
BbCcEE
bbCCEE
bbCcEe
bbCcEE
bbCcEe
bCe
BbCCEe
BbCcee
BbCcee
BbCcEe
bbCCEe
bbCCee
bbCcEe
bbCcee
bcE
BbCcEE
BbccEe
BbCcEe
BbccEE
BbCCEE
bbCcEe
bbccEE
bbccEe
bce
BbCcEe
Bbccee
BbCcee
BbccEe
bbCcEe
bbCcee
bbccEe
bbccee
27
zwart
9
zwart-rus
9
bruin
9
geel
3
geel-rus
3
bruin-rus
3
rood/goud
1
rood-rus
Nieuwe genotypes ontstaan
Volgens toeval: toevallig die ene zaadcel bij die ene eicel