Osmose
Hypertoon
Isotoon
Hypotoon
Ingedikt
Evenwicht
Opgezwollen
Vacuole
Osmose
Met dit pictogram maakje een foto van de pagina.Door het pictogram aan teklikken komt de foto in jeverslag te staan.
introductie
Werkboek en foto’s
De foto-knop wordt gebruikt om het scherm vastte leggen.
Met de werkboek-knop worden foto’s en tekstvastgelegd in het werkboek van de Spark.
De keuze-knop wordt gebruikt om jeverslag te exporteren of af te drukken.
Opmerking: je kan een fotomaken van de eerste paginavan je werkboek en dit dan alsvoorblad van je verslaggebruiken.
Osmose
Vraagstelling
Welke factoren beїnvloeden de osmose snelheid?
Hypertonisch
Isotonisch
Hypotonisch
Osmose
Achtergrond
•Alle levende cellen hebben een celmembraan dat als doel heeft dat, wat in de celis, gescheiden te houden van wat er buiten is.
•Het celmembraan houdt belangrijke onderdelen van de cel zoals ribosomen, DNAen enzymen veilig binnen.
•Het celmembraan laat wel energiebronnen, zoals voedsel, de cel in, maar laat zeer niet meer uit.
Osmose
Achtergrond
• Een cel kan water en andere stoffen erin en eruit laten. Kleine moleculen zoalswater en H⁺ ionen kunnen vrij door het membraan heen en weer. Grotemoleculen kunnen dit niet, daarom heet het membraan halfdoorlatend of semi-permeabel.
•Een cel bestaat voornamelijk uit water, maar bevat ook eiwitten, suikers,kernzuren en sporenelementen. Het milieu in de cel is verschillend van hetmilieu er buiten. Zo kan de cel in zoet- of in zeewater zitten, daarom zit er vaakaan de ene kant van het membraan meer water en minder opgeloste stoffen.Een liter water bevat meer watermoleculen dan een liter zeewater wantzeewater heeft veel meer opgelost zouten en er is dan minder ruimte voor dewatermoleculen.
Dit pictogram herinnertje eraan om met diteen foto te maken nadatje je antwoord hebtingevuld.
Toets
1.Omdat het celmembraan de ene stof wel en deandere niet doorlaat heet het ____________.
a)wispelturig
b)doorlatend
c)ondoorlatend
d)isolerend
e)halfdoorlatend
Osmose
Achtergrond
•De verplaatsing van water door een halfdoorlatend membraan van een gebiedmet een hoge concentratie naar een lagere concentratie heet osmose. Osmoseis het proces dat cellen gebruiken om de waterconcentratie binnen en buiten decel met elkaar in evenwicht te brengen. Het heeft geen extra energie nodig.
•Wanneer cellen in oplossing worden gebracht noemt men die oplossinghypertonisch, isotonisch of hypotonisch ten opzichte van de cel. De oplossingbepaalt in welke richting het water het membraan zal passeren.
Hypertonisch: meer opgeloste stof/minder water dan in de cel
Hypotonisch: minder opgeloste stof/meer water dan in de cel
Isotonisch: evenveel opgeloste stof/water als in de cel
Toets
2.Bij osmose beweegt________ van een ______concentratie naar een lage concentratie.
a)eiwit : oplosmiddelen
b)suiker : gemiddelde
c)water : hoge
d)water : lagere
Osmose
Veiligheid
•Gebruik alle veiligheidsmaatregelen die in het lokaal gelden.
•Eet, drink en proef niets in het lokaal, het zou vervuild of besmetkunnen zijn.
Osmose
Materialen en benodigdheden
Verzamel al deze materialen voor je met het experiment begint.
•barometersensor
•sensor verlengkabel
•bekerglas 400ml
•2 bekerglazen 100ml
•maatcilinder 10ml
•maatcilinder 50ml
•trechter
•statief met klem
•snelkoppeling
•2 stukjes dialyseslang van 15cm
•touwtje om de dialyseslang dichtte knopen
•plastic slang 5 cm
•suikersiroop 10 ml
•Gedestilleerd - of demiwater
•Keukenpapier
•(elektronische)weegschaal voorklassikaal gebruik
De stappen links maken deeluit van dit practicum. Ze staanechter niet in de juistevolgorde. Zet alle stappen inde juiste volorde en maak erdan een foto van.
A. Giet 10ml suikersiroop in de dialyseslang;knoop het bovenuiteindemet touw dicht.
B. Neem een stukdialyseslang enknoop hetbovenuiteinde dicht.
C. Spoel de dialyseslangvan buiten goed af, dephem droog, weeg hemen steek hem in eenmet water gevuldbekerglas.
D. Haal de dialyseslanguit het bekerglas, dephem droog en weeg deslang.
E. Bepaal de drukgedurende 15minuten.
Zet in de juiste volgorde
Osmose
Opstelling: algemeen
1.Verbind de barometer sensor door middel van hetverlengsnoer aan de Spark SLS.
2.Klem de sensor voorzichtig vast aan het statief.
3.Doe ongeveer 300ml water op kamertemperatuur inhet grote bekerglas.
4.Neem 15cm dialyseslang en knoop met touw eenuiteinde dicht.
5.Maak het andere uiteinde van de slang open door hemtussen je vingers te rollen.
Osmose
Opstelling: 100% suikersiroop
1.Gebruik een trechter om de dialyseslang te vullen met 10ml suikersiroop.
2.Spoel de buitenkant van de slang af met gedestilleerd water. Dep droog metkeukenpapier. Zorg ervoor dat geen water in de slang komt en mors niets.
*Gegevens invoeren:
1.Druk op om het palet teopenen.
2.Druk op selecteervervolgens een cel in de lijst.Deze zal geel oplichten.
3.Druk op om hettoetsenbordscherm teopenen.
Opstelling: 100% siroop
3. Bepaal de massa van deslang met siroop en vul demassa in op de tabel links.*
Osmose
Opstelling: 100% suikersiroop
4.Steek het slanggedeelte van de snelkoppelingin de slang.
5.Steek het slangetje in de dialyseslang en bindhet geheel stevig dicht met touw.
6.Blaas wat lucht door de slang om de dialyseslang wat op te blazen.
7.Verbind de dialyseslang nu snel met de sensor.
Let op: Als de lucht in de slang wegloopt , vul hemdan wat bij!
Osmose
Voorspelling: 100% suikersiroop
Vr.1: Als de dialyseslang met siroop in het bekerglas met gedestilleerd water wordtondergedompeld zal zijn massa dan toe- of afnemen?
Osmose
Voorspelling: 100% suikersiroop
Vr.2: Wanneer de dialyseslang met suikersiroop in het bekerglas met gedestilleerd waterwordt ondergedompeld zal de druk in de slang dan toenemen, afnemen of hetzelfdeblijven?
Meten
1.Dompel de slang metsuikerstroop in het bekerglasmet gedestilleerd water.
2.Druk op om met meten tebeginnen.
3.Druk na 15 minuten opom de meting te stoppen.
Let op: de slang blijft misschiendrijven maar dat geeft niet.
•X Y gegevens:
1.Druk op om het palet teopenen.
2. Druk op en druk op hette bepalen punt.
3.Druk op of om de nabijgelegen punten teselecteren.
4.Bepaal de begin- en einddrukvan de meetserie.*
5.Zet de begin- en deeindwaarde in de tabel op devolgende pagina.
Meten
*Gegevens invoeren:
1.Druk op om het palet teopenen.
2.Druk op selecteervervolgens een cel in de lijst.Deze zal geel oplichten.
3.Druk op om hettoetsenbord te openen.
Meten
6.Zet de begin- en de einddrukin de tabel links.*
Meten
7.Neem de dialyseslang uit hetbekerglas.
8.Verwijder het slangetje.
9.Droog de slang weer af.
10.Bepaal de massa van deslang weer en noteer het inde tabel.
11.Doe de dialyseslang weg.
Osmose
Opstelling: gedestilleerd water
1.Spoel het bekerglas en vul het met 300ml nieuw gedestilleerd water.
2.Neem een tweede stuk dialyseslang van 15cm en bind het weer aan eenkant dicht met touw.
3.Maak het andere uiteinde van de slang open door het tussen je vingers terollen.
4.Gebruik een trechter om de dialyseslang te vullen met 10ml gedestilleerdwater.
5. Spoel de buitenkant af met gedestilleerd water en dep droog metkeukenpapier. Zorg ervoor dat geen water in de slang komt en mors niet.
*Gegevens invoeren:
1.Druk op om het palet teopenen.
2.Druk op selecteer eencel in de lijst. Deze zal geeloplichten.
3.Druk op om hettoetsenbord scherm teopenen.
Opstelling
6. Bepaal de massa van deslang met gedestilleerdwater en schrijf de massa inde tabel hiernaast.*
Osmose
Opstelling : gedestilleerd water
7.Steek het slangetje in de dialyseslang en bindhet geheel stevig dicht met touw.
8.Blaas wat lucht door de slang om de dialyseslang wat op te blazen.
9. Steek het slanggedeelte van desnelkoppeling in de slang.
10.Verbind de dialyseslang nu met debarometersensor.
Osmose
Voorspelling: gedestilleerd water
Vr.3: Als de dialyseslang met gedestilleerd water in het bekerglas met gedestilleerdwater wordt gedompeld zal de massa dan toe- of afnemen?
Osmose
Voorspelling: gedestilleerd water
Vr.4: Als de dialyseslang met gedestilleerd water in het bekerglas met gedestilleerdwater wordt gedompeld zal de druk dan toe of afnemen?
Meten
1.Dompel de slang metgedestilleerd water in hetbekerglas met gedestilleerdwater.
2.Druk op om met demeting te beginnen.
3.Druk na 15 minuten opom de meting te stoppen.
Let op: de slang blijft misschiendrijven maar dat geeft niet.
•X y waarden:
•Druk op om het palet teopenen.
1.Druk op en druk op hette bepalen punt.
2.Druk op of om de nabijgelegen punten teselecteren.
Meten
4.Bepaal de begin- en deeinddruk van de meetserie.*
5.Zet de begin- en de eindwaarde in de tabel op devolgende pagina.
6.Zet de begin- en de einddrukin de tabel links. *
*gegevens invoeren:
1.Druk op om het palet teopenen.
2.Druk op selecteer eencel uit de lijst. Deze zal geeloplichten.
3.Druk op om hettoetsenbord scherm teopenen.
Meten
Meten
7.Neem de dialyseslang uit hetbekerglas.
8.Neem het slangetje eruit.
9.Droog de slang weer af.
10.Bepaal de massa van deslang en noteer het weer inde tabel.
11.Ruim alles op.
Osmose
Gegevensverwerking
1.Bereken het verschil in begin- en eindmassa van de suikersiroop en van hetgedestilleerd water. Noteer de waarden hieronder.
Osmose
Gegevensverwerking
2.Bereken het verschil in begin- en einddruk van de suikersiroop en van hetgedestilleerd water. Noteer de waarden hieronder.
Osmose
Analyseren
1.In welke dialyseslang nam de druk het meeste toe, in welke de massa? Wat kun jeaan de hand hiervan zeggen over de richting waarin het water ging?
Osmose
Analyseren
2.Wat gebeurde er met de druk en de massa van de dialyseslang metgedestilleerd water? Leg dat uit.
Osmose
Analyseren
3.Wat zou er gebeuren met de massa van beide slangen als we ze allebei in eenoplossing van 50% suikerstroop in 50% water hingen ?
Osmose
Samenvatting
1.Gedraagt een dialyseslang zich net zo als een echt celmembraan? Waarin zit hetverschil?
Osmose
Samenvatting
Wanneer iemand in het ziekenhuis een infuus krijgt, is de vloeistof gewoonlijkisotonisch met het bloed. Waarom zou dat zijn?
Osmose
Samenvatting
3.Als een patiёnt een infuus met gedestilleerd water zou krijgen in plaats van eenmet een isotonische zoutoplossing wat zou er dan met zijn rode bloed lichaampjesgebeuren en waarom?
Osmose
Samenvatting
4.In de winter wordt zout op de wegen gestrooid om gladheid te bestrijden, maarzout doodt ook veel planten langs de kanten van de weg. Hoe komt dat??
Meerkeuzevraag
1. Stukjes geschilde appel worden in gedestilleerdwater en in heel zout water gelegd. De cellen vande stukjes appel zullen:
a)In beide oplossingen water verliezen.
b)In beide gevallen water opnemen.
c)In gedestilleerd water: water verliezen en inzout water, water opnemen.
d)In gedestilleerd water: water opnemen en inzout water, water verliezen.
Meerkeuzevraag
2.Wanneer er een lagere concentratie water buitende plant is dan binnen zal de plant:
a)in de richting van de zon gaan groeien.
b)water verliezen en verleppen.
c)water opnemen en steviger worden.
d)meer aan fotosynthese gaan doen.
Meerkeuzevraag
3.Het transport van water door een membraanwordt……………..genoemd:
a)endocytose
b)diffusie
c)osmose
d)exocytose
Osmose
Gefeliciteerd!
Je hebt je onderzoek klaar.
Volg de instructies van de docent om alles op te ruimen en de resultatenvan het onderzoek door te geven.
Osmose
Naslag
Alle illustraties zijn afkomstig uit PASCO documentatie, clip art uit het publieke domein, of Wikimedia.
.
http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Turgor_pressure_on_plant_cells_diagram.svg
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Redbloodcells.jpg
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Osmotic_pressure_on_blood_cells_diagram.svg
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:D-P019_Essen_und_Trinken_verboten_ty.svg
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Apples.jpg
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Carrot.jpg