Stedelijke en plattelandsarmoede Begeleidingscomité, 21 januari 2011 Pierre Marissal Xavier May Dayana Mesa

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

Pauvreté rurale et urbaine

Stedelijke en plattelandsarmoede

25 avril 2013

Xavier May (ULB)

Maarten Loopmans (KULeuven)

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

I. Doelstellingen

 Weinig onderzoek naar plattelandsarmoede en despecifieke kenmerken (gebrek aan gegevens)

 Pattelandsarmoede is verspreid → gemiddelde indicatorenper statistische sector zijn ondoeltreffend (Bv. fiscalestatistieken)

 Noodzaak om met individuele gegevens te werken →gebruik van de gegevens van de KSZ (geen volkstellingmeer)

 Aandacht voor de specifieke kenmerken vanplattelandsarmoede: huisvesting, werk, diensten, vervoer, ...

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

II. Gegevens

● EU-SILC

● Kruispuntbank Sociale Zekerheid (KSZ)

● Contextuele variabelen:

–Socio-economische index Grootstedenbeleid

–Aanbod openbaar vervoer

–Bereikbaarheid van winkels

–Bereikbaarheid van scholen

–Synthetische index van toegang tot gezondheidszorg

–Werkloosheidsgraad per gemeente

–Woonkost en aandeel van sociale woningen

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

III. Definitie van de rurale typologie

●Typologie van de ruimte in 6 categorieën,gebaseerd op variabelen uit de volkstelling van2001 :

● Waardering van de lokale diensten door huishoudens(scholen, administratie, sociale diensten,...)

● Aanbod van openbaar vervoer

● Toegang tot winkels

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

IV. Definitie van armoede

●Constructie van een continue variabele in SILC →synthetische armoede-indicator

●Gebaseerd op +/- 90 vragen :

- verschillende domeinen in rekening gebracht : toegang totmedische zorg, uitrusting van het huishouden, woningbezetting,woningkwaliteit en woninggrootte, patrimonium, schulden ofbetaalachterstand, moeite om rond te komen, onvoorziene uitgaven,woonomgeving, sociale participatie, ...

- het gewicht van elke variabele hangt af van de verdeling ininkomensdecielen

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

- armoede-indicator per huishouden  rangorde van dehuishoudens

- armoedegrens vastleggen op 15% in SILC

- inkomen van de huishoudens wordt niet rechtstreeksin rekening gebracht

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

V. Resultaten in SILC

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

● In dichtbebouwd stedelijk gebied is het aandeel armen steeds hogerdan het Belgische gemiddelde

● In stedelijke en intermediaire gebieden is het aandeel armen steedslager dan het Belgische gemiddelde

● In landelijk gebied is er een ondervertegenwoordiging van de armsten(de 5% of 10% armsten). Daarentegen is het aandeel van de groeptussen de 15 en 20% armsten er hoger dan gemiddeld

Wat gebeurt er met een andere armoedegrens ?

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

VI. Kenmerken van armen naar typewoonlocatie

• Enkel voor de 15% armste huishoudens

• Vergelijking van +/- 30 variabelen

Dichtbebouwd stedelijk gebied

- arme huishoudens onderconsumeren vaak (geen telefoon,gsm, PC, internet, auto) maar hebben minder schulden

- woningen zijn vaak te klein en wegen daardoor ook minderzwaar op het budget

- minder financiële problemen dan het gemiddelde armehuishouden

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

Stedelijk gebied

- woningkenmerken zijn beter dan voor het gemiddelde armehuishouden (CV, licht, vochtigheid) maar er zijn zeer vaakproblemen om te verwarmen

- de woning weegt zwaar op het budget

- beter uitgeruste huishoudens (PC, gsm, internet, auto) danhet gemiddelde arme huishouden

- financiële problemen (moeite om rond te komen, vlees teeten, mensen te eten te vragen, de woning te verwarmen)

- vaak pessimistisch over de toekomstige financiële situatie

- negatieve inschatting van hun gezondheid

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

Tussenliggende gebieden + platteland met durehuisvesting

- vaak een woning met slechte kenmerken (centraleverwarming, gat in het dak, licht)

- woning en schulden wegen zwaar op het budget

- beschikken het vaakst over een auto

- vaak financiële moeilijkheden en vaak pessimistisch over detoekomstige financiële toestand

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

Platteland + afgelegen platteland

- grotere woning dan gemiddelde arme huishouden

- minder vaak centrale verwarming, maar wel vaker in staat omde woning goed te verwarmen

- huishoudens beter uitgerust (PC, internet, gsm, telefoon enauto) dan het gemiddelde arme huishouden

- schulden (met uitzondering van woning) minder vaak eenzware last

- verklaren zich vaak in slechte gezondheid

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

VII. Resultaten van de KSZ

● De SILC resultaten worden gebruikt om voor elkhuishouden een synthetische indicator van armoede teschatten op basis van de KSZ

● In fine, armoedeniveau van 13,9 %

● De armoedemaat van de synthetische index sluit nauwaan bij SILC en met de data KSZ

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

Armoedemaat met KSZ gegevens

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

● Wie wordt het meest getroffen door armoede :

●leefloontrekkers (96%)

●werkzoekenden na studies (55%)

●eenoudergezinnen (53%)

●werkzoekenden na voltijdse job (52%)

●vrijstelling van inschrijving als werkzoekende (41%)

●werkzoekend na een vrijwillig deeltijdse job (31%)

●onregelmatig tewerkgestelden (29%)

●alleenstaanden (28%) vooral tussen 18-24 jaar (53%)

●arbeidsongeschikten (25%)

● Wie wordt het minst getroffen door armoede :

●twee volwassenen zonder kinderen (+/- 5%)

●twee volwassenen met een of twee kinderen (+/- 6%)

●wie een loon combineert met een zelfstandigenstatuut (4%)

●voltijds geprepensioneerden (6%)

●loontrekkenden (7%)

POverty in CIty and COuntryside (POCICO)

● Bewoners van dichtbebouwd stedelijk gebieden hebbensteeds een hogere kans om arm te zijn dan anderen

● Huishoudens in tussenliggende gebieden en platteland metdure huisvesting (met uitzondering van alleenstaanden)hebben steeds minder kans om arm te zijn dan hetBelgische gemiddelde

● In stedelijke en plattelandsgebieden eenzelfde tendens

● Op het afgelegen platteland valt op dat :

● ouderen en eenoudergezinnen meer moeilijkheden kennen dan elders

● werkzoekenden, alleenstaanden van minder dan 55 jaar, arbeiders,leefloontrekkers, arbeidsongeschikten en grote huishoudens kennenminder problemen dan in andere omgevingen