Heeft schikken de toekomst?
Vereniging voor Mededingingsrecht
22 september 2008
Monique van Oers
- Terminologie (‘what’s in a name?’)
- NMa en de bouw:
- achtergrond
- aanpak (versnelde procedure)
- stand van zaken
- ‘pending issues’
- Heeft schikken de toekomst?
Inhoud
Terminologie
-Schikking – overeenkomst waarbij van weerzijdewat wordt toegegeven (met als doeldispuut definitief te beëindigen)
-Schikken in het bestuursrecht
moeilijk inpasbare figuur (art. 1:3 Awb – artt 8:1 jo 7:1 Awb)
-Direct Settlement (‘schikkingsprocedure’)
verordening (EG) 622/2008, Pb L171/3
-Essentie: sneller en doeltreffender behandelen van zaken alduseen bijdrage leverend aan effectiever (kartel-)toezicht
Breder NMa-begrippenkader
-Reguliere sanctieprocedure (artt. 59 e.v. Mw.)
-Toezeggingsbesluiten (artt. 49a e.v. Mw.)
-‘Alternatieve handhaving’
-Versnelde sanctieprocedure (NMa in de bouw)
NMa & de bouw
Achtergrond
-Zembla-uitzending november 2001
-Parlementaire enquête 2002/2003)
-Kartelvorming in diverse bouwmarkten
-Wijdverbreide betrokkenheid bouwondernemingen (groot &klein – verspreid over heel Nederland)
-Oproep kabinet (2004)} ~500
-Oproep NMa (2004)} clementieverzoeken
-Algemene roep om ‘schoon schip’
=>NMa: brede aanpak van problematiek gerichtop snelle en daadwerkelijke verandering in sector
Versnelde procedure bouw
Uitgangspunten:
-Duidelijke voorwaarden vooraf (bij toezending rapport)
-Reguliere procedure blijft als mogelijkheid bestaan
-Inachtneming van rechten van verdediging
-Snelle behandeling
-Verkorte besluiten (per onderneming)
Versnelde procedure bouw
Voorwaarden:
- één centrale gemachtigde / generiek verweer
- geen individuele inzage in het dossier
- geen individuele hoorzitting
- geen betwisting van essentie van het rapport(vastgestelde feiten en juridische beoordeling)
Versnelde procedure bouw
NMa bood:
- duidelijke specifieke boeterichtsnoeren (maximale boetevooraf te ‘calculeren’)
- 15% boetevermindering voor deelname aan versneldeprocedure
-geen boeteverhogende omstandigheden
- snel duidelijkheid
- ‘schoon schip-uitstraling’
Versnelde procedure bouw
Rechten van de verdediging:
-vrije keuze: reguliere of versnelde sanctieprocedure
-mogelijkheid om over te stappen (ook in bezwaar) / verlies15% boetevermindering
-centrale gemachtigde recht op inzage in het dossier enindienen van schriftelijke en mondelinge zienswijze
-individuele ondernemingen mogelijkheid tot inbrengindividuele (financiële) omstandigheden (in primo schriftelijk;in bezwaar ook mondeling)
Versnelde procedure bouw
Stand van zaken
-12 rapporten / ruim 1.300 ondernemingen
-ruim 90% ondernemingen in versnelde procedure
-minder dan 10% in bezwaar (regulier en versneld)
-sanctieprocedure per rapport half jaar
-afwikkeling alle zaken binnen twee jaar
-~50% na bezwaar in beroep (~5% van totaal)
-Rechtbank: in versneld 19 uitspraken – in regulier eerste mondelingebehandelingen november 2008
-Rechtbank heeft tot op heden NMa-besluiten, op twee na, in stand gelaten(een terugverwijzing en één matiging van de boete)
-eerste hoge beroepen aangekondigd
“Pending issues”
Hangende zaken +19 uitspraken rechtbank (versneld):
-Geldigheid & duidelijkheid voorwaarden ‘versneld’
Rb: duidelijk was dat onderneming een keuze had; ‘vrije keuze’ –voorwaarden niet zodanig dat zij er partijen toe ‘aanzetten’ om zichzelf tebeschuldigen.
-Effect van ‘niet-betwisten’ (niet langer ná primo?)
Rb: doordat feiten in primo en bezwaar niet zijn betwist, moeten inberoepsfase feiten en deelname aan de overtreding geacht worden vast testaan (eiser kan niet al beroep alsnog betwisten)
-Mogelijkheid NMa om 15% boetevermindering te ‘ontnemen’
Versnelde procedure bouw
Balans
-Bereidheid sector en krachtinspanningen van NMa hebben er toegeleid dat merendeel bouwondernemingen punt heeft kunnenzetten achter ‘bouwaffaire’
-Sector heeft ‘opdracht’ om schoon-schip gedachte waar te maken
-NMa heeft capaciteit om toezicht te houden; in geval vanhernieuwd kartelgedrag is hard optreden (Boetecode + recidive)op zijn plaats
Heeft schikken de toekomst?
-NMa-adagium: ‘back to normal’
-Waken voor afbreuk clementie-programma
-Verdere uitrol NMA-boetepraktijk (op basis van NMaBoetecode) en ontwikkeling van jurisprudentie
Heeft schikken de toekomst?
-ruimte voor ‘variaties op het thema’ en ‘case-to-case’benadering (vgl. NMa besluit in zaak 4014 – Openbaar Groen)
-vormgeving via besluit-regime
-gevolgen/houding rechter als niet (langer) aan voorwaardenwordt voldaan (art. 6 EVRM / reformatio / ne bis in idem-discussies)
-ontwikkeling jurisprudentie tav derde betrokkenen – mogelijkebelemmering in verdere ontwikkeling van ‘versneld procederen’