Nederland participatieland?
Dr. Ir. M. (Marja) Jager-Vreugdenhil
Mini-conferentie Bloemendaal
16 oktober 2013
Nederland participatieland?
Wmo als operatie om zorgstelsel te behouden
Vier routes:
1.Meer eigen verantwoordelijkheid bij zorgvragers
2.Geen recht op zorg, maar beleidsvrijheid gemeenten
3.Efficientieslag door aanpak op lokaal niveau
4.Meer ‘civil society’
Route ‘civil society’
-Zorgvragers moeten eerst een beroep doen op hunomgeving
-Prestatieveld 1: ‘Bevorderen van sociale samenhangen leefbaarheid in dorpen, buurten en wijken’
-Prestatieveld 4: ‘Ondersteuning vrijwilligers enmantelzorgers’
Visie Wmo op samenleving
•Visie landelijke kaderwet:
Maakbaarheid?
Marktvertrouwen?
Optimisme over zorgzaamheid samenleving?
Ondoordachte aannames?
•Vrijheid gemeenten voor eigen beleid
verschillende lokale visies
Aanname
Socialesamenhangin buurten
Informelezorg
?
Meer sociale samenhang meer zorg?
Meer sociale samenhang meer zorg?
•Mensen participeren niet in ‘de samenleving’,maar in specifieke sociale verbanden
(geen c.v., maar diverse warmtebronnen)
•Elk sociale verband heeft eigen doelen en regels
•Participeren gebeurt met een specifieke motivatie
•Participeren is het invullen van een specifieke rolin een specifieke context
•Niet alle sociale verbanden gericht op zorg
Elk sociaal verband eigen doel en regels
Sociale samenhang zorg?
Sommigesocialeverbanden
Informelezorg
Casus 1: buurt
•Buurt: geen ‘sociaal verband’, maar plek waarevt. wel sociale verbanden gevonden kunnenworden
•Niet vanzelfsprekend gericht op zorg
•Regels in buurten beperken zorg juist
Regels in buurt beperken zorg
•Buren gericht op prettig wonen, elkaar geen overlastbezorgen
•Buren willen wel iets doen voor elkaar:
Het liefst praktische, woongerelateerde dingen
Liever niet structureel
Zolang er nog geen professionele hulp is
Op basis van wederkerigheid
Regels in buurt beperken zorg
•Buren: zelfredzaam zijn =
1.zelf oplossingen zoeken
2.incl. een beroep doen op voorzieningen,
3.als dat niet lukt beroep op familie, vrienden, buren
•Wmo: zelfredzaam zijn =
1.zelf oplossingen zoeken,
2.beroep doen op familie, vrienden, buren,
3.als dat niet lukt beroep op voorzieningen doen
Aanname
Socialesamenhangin buurten
Informelezorg
?
Aanname
Socialesamenhangin buurten
Informelezorg
X
Behouddorpsschool
Groen-voorzieningen
Verkeers-veiligheid
Niet de buurt, maar sociale verbanden
•Mensen kiezen zelf hun verbanden
•Met een bepaald doel
•Dat doel kan zorg zijn (maar is dat niet altijd)
•Niet zomaar te beïnvloeden van buitenaf
•Daarom: sluit aan bij wat mensen willen en waaropbestaande verbanden gericht zijn
•Twee goede voorbeelden: ‘Jij + Ik = Wij’ en ‘Present’
Voorbeeld 1: Jij + Ik = Wij
•Samenwerking welzijn + zorg (Travers Welzijn+ RIBW IJsseloevers) in Zwolle Zuid
•O.b.v. vraaggerichtheid, ‘wijk’gerichtheid,eigen kracht, wederkerigheid
•Resultaat: div. initiatieven waar ‘weerbaar’ en‘kwetsbaar’ elkaar ontmoeten: Pluktuin,Keuken van Zuid, kledingwinkeltje ‘Op-nieuw!’
Voorbeeld 1: Jij + Ik = Wij
Voorbeeld 2: Stichting Present
•Brug tussen groepen (bedrijven, gezinnen,kerken) en mensen die hulp kunnen gebruiken
•O.b.v. ‘aanbod’ = talenten, interesses van devrijwilligers
•Resultaat: positieve ervaringen met vrijwilligeinzet, inzicht in eigen mogelijkheden voorvrijwillige inzet, ervaring van wederkerigheid
Voorbeeld 2: Stichting Present
Stimuleren participatie: do’s en don’ts
•NIET: niet bij voorbaat inzetten op buurtniveau voorbevorderen sociale samenhang
•WEL: uitgaan van bestaande verbanden, intrinsiekemotivatie = de eigen kracht van de samenleving
•NIET: bewoners vragen te participeren inoverheidsdoelen
•WEL: aansluiten bij eigen doelen en initiatievenbewoners