versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
1
Gevaarlijke stoffen
Gevaarsinschatting
Lt J. Adriaensens
departement opleiding brandweer Gent
2
versie 01 21.01.2009
Inhoud
Infobronnen – Databanken
Chemiekaarten
Demo BIG
Gevaarsinschatting
Vb Algemene aanpak incident GS NL
departement opleiding brandweer Gent
3
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting?
departement opleiding brandweer Gent
4
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting
Doel:
Gevaarsafstanden (veilige afstanden) inschatten
Gevaren lokaal inschatten
Effecten op afstand inschatten
Mogelijke uitbreidings scenario‘s in rekening nemen
Gebaseerd op wetenschappelijke modellenmaar ook:
Vuistregels
Vereenvoudigde formules
Gezond verstand
...
departement opleiding brandweer Gent
5
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting bij incidenten
Wat willen we weten?
Brand- en explosiegevaar
Giftigheid
Te gebruiken blusmiddelen
Giftigheid rook
Gedrag in water
Beschermende kledij – PBM’s
Opruimingsactiviteiten
…
departement opleiding brandweer Gent
6
versie 01 21.01.2009
Brand- en explosiegevaar
Afhankelijk van:
Vlampunt
Dampspanning
Minimum ontstekingsenergie
(<0.6mJ vonkvrijgereedschap)
Plasoppervlak
Windsnelheid
Temperatuur
Aard van de opslag
…
departement opleiding brandweer Gent
7
versie 01 21.01.2009
Giftigheid
Aard van opname
Mac-waarde/AGW-waarde
PBM’s
Gifwolkgevoeligheid
Dampspanning – toxiciteit
Effect lokaal
Effect op afstand kan bepaald worden metinschattingsmethoden (werkblad, rekenregels,schadescenarioboek, ERG,…)
departement opleiding brandweer Gent
8
versie 01 21.01.2009
Giftigheid rook
Afhankelijk van atomen in molecule
Bepaalt ook te gebruiken meetbuisjes
Lijst met mogelijke verbrandingsproducten
Per groep/atoom
Kunststoffen/vloeistoffen
Tabel met voorbeelden
departement opleiding brandweer Gent
9
versie 01 21.01.2009
Atoom
Rookgassen
Chloor (Cl)
HCl (zoutzuur)
Cl2 (chloor)
COCl2 (fosgeen)
Stikstof (N)
NOx (nitreuze dampen)
HCN (Blauwzuur)
NH3 (ammoniak)
Zwavel (S)
SO2
Tabel: rookgassen ifv aanwezige atomen
departement opleiding brandweer Gent
10
versie 01 21.01.2009
Tabel: verbrandingsproducten per groep (bron: Operat.Handboek OGS, Nibra NL
departement opleiding brandweer Gent
11
versie 01 21.01.2009
Gedrag in water
Oplosbaarheid
Soortelijk gewicht (drijven/zinken)
departement opleiding brandweer Gent
12
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting
Parameters
Bronsterkte
Dampspanning
Windsnelheid
Oppervlakte plas
Bewolking
Damp/gasdichtheid
Vlampunt
Oplosbaarheid in water
Relatieve dichtheid vloeistof
Hoeveelheid
Temperatuur stof/omgeving
…
Methodes
Schadescenarioboek
Regel van 1,11, 66
Werkblad
Vuistregels
departement opleiding brandweer Gent
13
versie 01 21.01.2009
Bronsterkte
Bepaalt effect lokaal en op afstand
Hoeveelheid stof die vrijkomt in atmosfeer of kanvrijkomen door verdamping
Afhankelijk van:
Plasoppervlak (m2): hoe groter de plas, hoe groter deverdamping
Dampspanning (mbar) - Temperatuur
Windsnelheid (m/s): dwz meer wind, meer verdamping
Hoe groter de bronsterkte, hoe groter de afstand wordtwaarop effect waarneembaar is
departement opleiding brandweer Gent
14
versie 01 21.01.2009
Bronsterkte gassen
Gekoelde gassen
30 kg/s (vloeistoflek)
Samengeperste
100 kg/s (vloeistoffase)
Samengeperste
10 kg/s (gasfase)
departement opleiding brandweer Gent
15
versie 01 21.01.2009
Dampspanning
Hoe groter dedampspanning, hoe meerverdamping
T afhankelijk
Bij iedere 10°C meer,factor 1.5
Op te zoeken
Bron: operationeel handboek OGS, NIBRA
departement opleiding brandweer Gent
16
versie 01 21.01.2009
Plasoppervlakte
Hoe groter de plas, hoe meer verdamping
Hoe groter de bronsterkte, hoe groter deschadeafstand
Vuistregels voor:
inschatten van plasoppervlak
mogelijk plasoppervlak bij begeven van tank
departement opleiding brandweer Gent
17
versie 01 21.01.2009
Vuistregels NVBR Nederland
plasoppervlakte
1m3
op verharde bodem
100 m2
1m3
op absorberende grond
10 m2
10m3
op verharde bodem
250 m2
100 m3
op verharde bodem
1500 m2
op land
op water
kleine lekkage
10 m2
1500 m2
grote lekkage
100 m2
1500m2
geheel bezwijken
1500 m2
10000 m2
departement opleiding brandweer Gent
18
versie 01 21.01.2009
Weersomstandigheden
Dag – nacht
Bewolking
Wind
Meer wind: meer verdamping
Meer wind: ook betere verdunning
Windrichting
Verwachtingen voor de volgende uren
Regen
Hoe stabieler het weer, hoe verder effect reikt
departement opleiding brandweer Gent
19
versie 01 21.01.2009
Oplosbaarheid in water
Schuimkeuze
Neerslaan van wolk
Verdunnen met water
departement opleiding brandweer Gent
20
versie 01 21.01.2009
Methodes voor gevaarsinschatting
Regel van 1, 11, 66
Schadescenarioboek
Werkblad
...
departement opleiding brandweer Gent
21
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting – Regel van 1
departement opleiding brandweer Gent
22
versie 01 21.01.2009
Voorbeeld berekening Regel van 1
Benzine lek
Plasoppervlak= 10 m2
AGW = 332 ppm of 1000 mg/m³ (BIG)
Dampspanning = ca 400 mbar (BIG)
Wind = 2m/s
Wind = 5 m/s
Instabiel weer: n=1
Stabiel weer: n=0
Plasoppervlak = 100 m2
departement opleiding brandweer Gent
23
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting - schadescenarioboek
Nederland
Van bepaalde stoffen zijn de ergstescenario’s berekend
Brandbare/explosieve
Toxische
Brandbare en toxische
Tabel geeft schade afstanden voorbrand/explosie en intoxicatie bijbepaalde weerklasse
Gaat uit van ernstige incidenten: dusvaak overschatting
Transport en opslag omstandigheden
departement opleiding brandweer Gent
24
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting - schadescenarioboek
Schadeafstand brand en explosie
Schade afstand intoxicatie
Tabel geeft afstanden in m
Vb benzine en LPG lek (tanktransport)
departement opleiding brandweer Gent
25
versie 01 21.01.2009
Gevaarsinschatting - schadescenarioboek
departement opleiding brandweer Gent
26
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
27
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
28
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
29
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
30
versie 01 21.01.2009
Brandbare vloeistoffen
departement opleiding brandweer Gent
31
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
32
versie 01 21.01.2009
Brandbare vloeistoffen
Zullen verdampen en zich verspreiden
Afstand tot ontsteking
Stralingswarmte plasbrand
Benodigde schuim
Mogelijke scenario’s:
Plasbrand
BLEVE
Wolkbrand
Effect afstanden BLEVE
departement opleiding brandweer Gent
33
versie 01 21.01.2009
Afstand tot ontsteking van vloeistof
Dampspanning vloeistof bij 20°c
10m²
100m²
10.000m²
Tot 100 mbar (ethanol)
3,5
12,5
150
Tot 250 mbar (aceton)
7
25
300
Tot 500 mbar (benzine)
12,5
50
600
Groter dan 500 mbar (ether)
25
100
1200
Tabel: Benedenwindse ontstekingsafstand in m (ronde plasvorm, 20°C,stabiel weer en2m/s)
departement opleiding brandweer Gent
34
versie 01 21.01.2009
Stralingswarmte plasbrand
departement opleiding brandweer Gent
35
versie 01 21.01.2009
koelen
10 sec
departement opleiding brandweer Gent
36
versie 01 21.01.2009
Schuim Vuistregel
departement opleiding brandweer Gent
37
versie 01 21.01.2009
Tabel: Effect afstanden BLEVE bij metalen tanks met brandbare vloeistoffen
type
inhoud
massa kg
R1
vuurbol
R2
sec. brand
R3
brandwond
Piekdruk
ruitbreuk
Fragmenten
Drum
200 L
160 kg
12.5 m
25 m
40 m
23 m
60 m
Tankauto
10 m³
8.100 kg
50 m
100 m
150 m
116 m
250 m
Tankauto
20 m³
16.200 kg
60 m
120 m
180 m
180 m
400 m
Tankauto
40 m³
32.400 kg
75 m
150 m
225 m
200 m
500 m
Wagon
80 m³
64.800 kg
100 m
200 m
300 m
300 m
1.000 m
Effect afstanden BLEVE: brandbare vloeistoffen
departement opleiding brandweer Gent
38
versie 01 21.01.2009
Verdamping en verspreiding in de lucht
Verdamping kan beperkt worden door:
Indammen aarde/zand
Absorptie inn zand/aarde/absorptiemiddel
Neutraliseren
Omleiden naar basin
Plas bedekken (bv plastiek)
Stoppen lekkage
departement opleiding brandweer Gent
39
versie 01 21.01.2009
Brandbare gassen
departement opleiding brandweer Gent
40
versie 01 21.01.2009
Explosie gasflessen bij dakwerken
Wageningen NL 2007
departement opleiding brandweer Gent
41
versie 01 21.01.2009
Brandbare gassen
Gassen
Opgelost in vloeistof
Onder druk vloeibaar
Onder druk
Gekoeld vloeibaar
Afstand tot ontsteking
Afstanden BLEVE gas
departement opleiding brandweer Gent
42
versie 01 21.01.2009
Vuistregel: afstand tot ontsteking
Lek gasfase in buiten lucht
Afstand tot LEL = 250 x uitstroomopening in cm
Fakkel bij ontsteking = 250 x uitstroomopening in cm
Lek vloeistoffase in buiten lucht
Afstand tot LEL = 500 x uitstroomopening in cm
Fakkel bij ontsteking = 500 x uitstroomopening in cm
departement opleiding brandweer Gent
43
versie 01 21.01.2009
Afstand tot ontsteking
Gasfase lekkage
Vloeistoflekkage
Soort Lek
Gatdiam
Explosie
Ontstekingsbronnen
Explosie
Ontstekingsbronnen
cm
Mogelijk[m]
Verwijderen [m]
Mogelijk[m]
Verwijderen [m]
Lekke flens
of afsluiter
1
2,5
5
5
10
Afgebroken
50mm (2")
5
12,5
25
25
50
Afgebroken
80mm (3")
8
20
40
40
80
Gat in
reservoir
10
25
50
50
100
departement opleiding brandweer Gent
44
versie 01 21.01.2009
BLEVE
departement opleiding brandweer Gent
46
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
47
versie 01 21.01.2009
LNG06/2002
Catalonië
departement opleiding brandweer Gent
48
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
49
versie 01 21.01.2009
Type
inhoud
massa kg
R1
vuurbol
R2
sec.brand
R3brandwond
Piekdruk
ruitbreuk
Fragmenten
Autogastank
60 L
36 kg
7.5 m
15 m
23 m
23 m
60 m
Kleine tank
8 m³
4.800 kg
39 m
78 m
116 m
116 m
250 m
Tankwagenklein
30 m³
18.000 kg
59 m
118 m
180 m
180 m
400 m
Tankwagengroot
40 m³
24.000 kg
66 m
133 m
200 m
200 m
500 m
Wagontank
70 m³
42.000 kg
94 m
164 m
300 m
300 m
1.000 m
Schadeafstanden BLEVE gas
departement opleiding brandweer Gent
50
versie 01 21.01.2009
Bleve propaan
departement opleiding brandweer Gent
51
versie 01 21.01.2009
departement opleiding brandweer Gent
52
versie 01 21.01.2009
Vb Algemene aanpak incident GS
Aanrijden:
Info opvragen
Bovenwinds
Op voldoende afstand stoppen (min 25m)
Verkenning: op afstand starten
Identificatie van de stof
Inschatten gevaar
Aanvalsstrategie bepalen
Zie aanpak OGS Nederland document
departement opleiding brandweer Gent
53
versie 01 21.01.2009
Bron: Richtlijn Optreden R031, Brandweer Regio Twente, Nl
departement opleiding brandweer Gent
54
versie 01 21.01.2009
Bedankt voor uw aandacht!