AUTEURSRECHTvoor beeldmakers
COPYRIGHT BRON WIKEPEDIACREATIVE COMMONSBRON WWW.CREATIVECOMMONS.NLPICTORIGHT BRON WWW.PICTORIGHT.NL
COPYRIGHT
Welk werk is auteursrechtelijk beschermd?
•Werk dat een eigen oorspronkelijk karakter heeft
•Werk met een persoonlijke stempel van de maker
•Werk moet dus voldoende origineel zijn om auteursrechtelijkbeschermd te zijn
•Auteursrecht is automatisch
•Opzettelijke inbreuk op een anders auteursrecht geldt in Nederland als een misdrijf
•Op eigennamen en uitvindingen rust geen auteursrecht, maar kan wel op grondvan andere wettelijke regelingen een handelsmerk of een octrooi rusten (in hetEngels respectievelijk met trademark en patent aangeduid).
•Het auteursrecht op een werk vervalt zeventig jaar na het overlijden van de makervan het betreffende werk. Na deze periode kan het werk vrij verspreid enaangepast worden.
•Een auteur kan zijn rechten ook overdragen aan een ander door middel van eenonderhandse akte. Hierbij verliest de maker echter alle zeggenschap over hetgemaakte werk. Vaak wordt daarom ook een gebruiksrecht of ook wel een licentiegegeven.( zie Creative commons en Pictoright)
•Niet in alle gevallen is het maken van kopieën het alleenrecht van de eigenaar vanhet auteursrecht of van licentiehouders. Hier volgen enkele voorbeelden.
COPYRIGHT
Citaatrecht:
Volgens het Nederlandse auteursrecht mogen auteursrechtelijk beschermdewerken geciteerd worden in een aankondiging, beoordeling, polemiek ofwetenschappelijke verhandeling, onder de voorwaarde dat het werk waaruitgeciteerd wordt rechtmatig openbaar is gemaakt en het geciteerde materiaaleen subfunctie vervult in het hoofdwerk. Het citaatrecht is beperkter en meerafgebakend dan het begrip fair use.
COPYRIGHT
Thuiskopie:
Volgens het Nederlands auteursrecht is het maken van enige exemplaren vooreigen oefening, studie of gebruik geen inbreuk op het auteursrecht.
Een thuiskopie mag niet aan derden worden afgegeven: daarmee overschrijdtmen dat wettelijk vrijgelaten beperkt eigen gebruik.
COPYRIGHT
Ook nadat de auteur het auteursrecht heeft overgedragen of licentieheeft verstrekt kan de auteur zich in sommige gevallen met eenberoep op "persoonlijkheidsrechten" verzetten tegen publicatie.Mogelijke gronden kunnen zijn wanneer de maker niet als auteurwordt vermeld of als er niet het nodige respect wordt getoondtegenover zijn werk, wanneer het wordt gebruikt op een wijze of ineen context die niet overeenstemt met de bedoeling waarmee het wasgemaakt.
Persoonlijkheidsrecht:
COPYRIGHT
Gebruik van het copyrightteken
•Het copyrightteken (©) of auteursrechtteken moest tot 1989 in de Verenigde Staten verplicht opdrukwerk aangebracht worden teneinde auteursrechtelijke bescherming voor dat werk te krijgen.Er was een strikt voorschrift over de volgorde van dit teken, het jaartal en de auteurs- ofuitgeversnaam. Werd hieraan niet voldaan, dan was het werk niet auteursrechtelijk beschermd.Door publicatie zonder aan deze eis te voldoen, viel het gepubliceerde werk automatisch in hetpubliek domein.
•In Nederland is er sinds 1912 een auteurswet. Volgens de Berner Conventie is een werkautomatisch beschermd door het auteursrecht, ook als er geen expliciete claim of zelfs maar eenvermelding van de naam van de auteur op aanwezig is. Sterker nog, de Berner Conventie verbiedtauteurswetten om enige formaliteit te eisen alvorens auteursrechtelijke bescherming verleendwordt.
•Uiteraard is het heel zinnig om in elk geval auteur/uitgever en datum van uitgifte te vermelden enook kan het geen kwaad om het auteursrecht te vermelden, inclusief eventueel zelfs hetcopyrightteken. Op zijn minst geeft dit aan dat de auteur duidelijk niet de intentie had om afstandvan auteursrechten te doen. Het voeren van het teken is echter juridisch niet verplicht. In de VSbrengt het wel bepaalde extra rechten met zich mee
COPYRIGHT
Beeldgebruik en naamsvermelding
In je examen moet je het DUIDELIJK AANGEVEN als je een beeld gebruikt van iemand anders. Deexaminatoren gaan ervan uit dat je alle beelden die je gebruikt zelf gemaakt hebt. Is dit niet zo vermelddan DUIDELIJK de naam van de maker of van de website waarop je het beeld hebt aangekocht.
Gebruik géén afbeeldingen van Google, je weet immers niets over de rechten daarvan.
foto: naam fotograaf/website
foto: shutterstock.com
Een grote website waar je beelden kunt aankopen is bijv.
SHUTTERSTOCK.COM (let op, wel erg amerikaans)
Als je beelden aankoopt bewaar dan het bewijs dat je dit gedaan hebt. Bijvoorbeeld een
e-mail of digitale factuur.
Foto:schutterstock.com
CREATIVE COMMONS biedt auteurs, kunstenaars, wetenschappers, docenten en alle anderecreatieve makers de vrijheid om op een flexibele manier met hun auteursrechten om te gaan. Meteen keuze uit zes (gratis) beschikbare standaardlicenties bepaalt de auteursrechthebbende inwelke mate zijn of haar werk verder verspreid mag worden, en onder welke voorwaarden dit mag.
Met een Creative Commons licentie behoud je al je rechten, maar geef je aan anderentoestemming om je werk te verspreiden, met anderen te delen of bij sommige licenties ook omhet werk te bewerken.
Het aanbieden van je werk onder een Creative Commons licentie betekent niet dat je je auteurs-rechten opgeeft.
Het betekent dat je ervoor kiest om, aan wie er maar gebruik van wil maken, op voorhand be-paalde gebruiksrechten te verlenen, waarvoor die gebruiker anders expliciet toestemming aan jezou moeten vragen.
Naamsvermelding
Je staat anderen toe om het werk waar jij auteursrecht op hebt tekopiëren, distribueren, vertonen, en op te voeren, en om afgeleidmateriaal te maken dat op jouw werk gebaseerd is – maar uitsluitend alsjij vermeld wordt als maker.
Niet-commercieel.
Anderen mogen je werk kopiëren, vertonen, distribueren en opvoeren,alsmede materiaal wat op jouw werk gebaseerd is, mits niet voorcommerciële doeleinden.
Geen afgeleide werken
Anderen mogen je werk kopiëren, distribueren, vertonen en opvoerenmits het werk in de originele staat blijft. Het is niet toegestaan datanderen jouw werk gebruiken als basis voor nieuw materiaal.
Gelijk delen
Je staat anderen toe om van jouw werk afgeleid materiaal te makenonder de voorwaarde dat zij het onder dezelfde licentie vrijgeven als hetoriginele werk.
Licentie vormen
Naamsvermelding
Naamsvermelding-GelijkDelen
Naamsvermelding-NietCommercieel
Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen
Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken
Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
•Je kunt ook zoeken in de CreatIve Commons Zoekmachine. Een zoekmachine voorbestanden/werken die een creative commons licentie hebben voor hergebruik: Let’s CC
•De zoekmachine is gemaakt door de Koreaanse tak van Creative Commons zelf en werkteenvoudig en goed. Een zoekbalk geeft de mogelijkheid om zoektermen in te geven waarbijje je zoekactie kunt beperken door een aantal CC-licenties uit te sluiten.
•Je kunt er zoeken naar Afbeeldingen, geluiden/muziek, video’s en documenten met een CC-licentie. (zoek wel in het Engels)
Pictoright is de auteursrechtenorganisatie voor visuele makers in Nederland:Illustratoren, beeldend kunstenaars, grafisch ontwerpers, fotografen, architectenen andere beeldmakers (of hun erfgenamen)
Pictoright verdeelt collectieve vergoedingen, exploiteert individueleauteursrechten, verleent juridische bijstand, fungeert als vraagbaak en zet zich invoor een betere auteursrechtelijke positie van beeldmakers.
Om gebruik te maken van Pictoright moet je lid worden.
Doelstelling en missie
Pictoright behartigt de belangen van visuele auteurs door uitoefening, bevordering enbescherming van auteursrechten. Dat doen we door:
•verdeling van collectieve vergoedingen onder alle visuele auteurs die daar recht op hebben;
•het exploiteren van de individuele auteursrechten van aangesloten visuele auteurs;
•juridisch op te treden voor de aangesloten beeldmakers;
•informatievoorziening in de vorm van lezingen en publicaties aan makers en gebruikers;
•steun aan organisaties of activiteiten die de sociale en culturele positie van beeldmakersversterken.
De uitoefening en handhaving van auteursrechten is voor visuele makers van wezenlijkbelang. Pictoright ondersteunt visuele auteurs hierbij. Pictoright streeft naar maximalevergoedingen voor visuele makers én naar een optimale verdeling van deze vergoedingen overzo veel mogelijk rechthebbenden.
Op originele foto’s, kunstwerken en ontwerpen rust bijna altijd auteursrecht: het recht van demaker om te beslissen wat met zijn werk gebeurt. Anderen mogen zijn beelden alleen met zijntoestemming publiceren en hij mag daar een vergoeding voor vragen. Het klinkt eenvoudig, maarde praktische uitvoering van het auteursrecht kent nogal wat haken en ogen.
Pictoright helpt beeldmakers bij het uitoefenen van hun auteursrechten. Vergoedingen waar u alsmaker recht op heeft, maar die niet zo eenvoudig te innen zijn. Pictoright komt op voor uwrechten, keert collectieve vergoedingen uit en regelt desgewenst licenties met gebruikers.Afhankelijk van uw wensen zijn er verschillende aansluitmogelijkheden. Aansluiting levertsowieso iets op: het versterkt uw en andermans auteursrechtelijke positie. En het zou heel goedkunnen dat u met terugwerkende kracht geld van ons krijgt.
Individuele rechten
Bent u autonoom kunstenaar, kunstfotograaf, architect, industrieel ontwerper of eenandere visuele maker die normaal gesproken niet in opdracht van uitgeverijen vangedrukte media werkt? Wordt uw werk gepubliceerd in de gedrukte, digitale of visuelemedia zonder dat u daar afspraken over heeft gemaakt? Het bijhouden wat waarverschijnt, het regelen van de licenties, en het innen van de vergoeding kunt u aanPictoright uitbesteden. Dat scheelt veel traceerwerk, telefoontjes, administratie enonderhandelen met redactiemedewerkers. En u bent ervan verzekerd dat uw werk alleengebruikt wordt met uw toestemming en tegen een redelijke vergoeding.
Volgrecht
Het volgrecht is belangrijk voor kunstenaars van wie werk wordt doorverkocht via dekunsthandel. De maker heeft recht op een percentage van de verkoopprijs. Niet alleenschilderijen, tekeningen, installaties, beelden en foto's vallen onder het volgrecht, maar ookgrafiek, keramiek en glaswerk in beperkte oplage.
EINDE
BEELDMAKERS
REGEL JE RECHTEN